Ze waren 17 en 15 jaar, Ziad en Banou. Dat ze een risico namen toen ze een transformatorhuisje inklommen, wisten ze wel. Volgens de enige overlevende van het drama in de Parijse voorstad Clichy-sur-Bois won de paniek van het verstand. Ze zullen zeker niet hebben bedacht dat ze daarmee een ware oorlog in de Franse Banlieues zouden ontketenen.
De jongens bevonden zich die 27ste oktober toevallig op een plek waar leek te zijn ingebroken toen ze de politie zagen arriveren. Doodsbang klommen ze in het huisje waar hen een dodelijke stroomschok wachtte.
Volgens officier van justitie Francois Molins hadden de jongens het mis: de politie kwam helemaal niet voor het trio. Maar dat geloofden de leeftijdsgenoten van Ziad en Banou allang niet meer. De brandweer die op het elektrocutie-drama was afgekomen werd aangevallen en een dag later stonden al honderden allochtone jongeren op de barricaden om Ziad en Banou te wreken.
Tweederangsburger
Maar de werkelijke oorzaken achter de nu al ruim een week aanhoudende en steeds verder escalerende rellen zitten veel dieper dan het drama in het transformatiehuisje. Voor duizenden jongeren van Noord-Afrikaanse afkomst was dit het zoveelste voorbeeld van discriminatie door de politie en het wijdverbreide gevoel tweederangsburger te zijn in Frankrijk.
Dat gevoel was eerder die week nog eens aangewakkerd door ferme uitspraken van minister Sarkozy (Binnenlandse Zaken) die had aangekondigd de politie-inzet in de buitenwijken drastisch op te voeren.
Deuren dicht
Veel van de jongeren die de straten onveilig maken zijn werkloos. De werkloosheid in Frankrijk is al hoog, 9,2 procent, maar onder allochtonen loopt dat cijfer op tot 14 procent. In sommige probleemwijken kan zelfs 30 procent geen baan vinden. “De deuren gaan dicht als je een Noord-Afrikaan bent”, vat schrijver en zakenman Yazid Sabeg samen.
Dat begint al voor de deur van de discotheek en het gaat door op de arbeidsmarkt. “Na twee of drie keer verandert wanhoop in paranoia. Iedere afwijzing ondermijnt het zelfvertrouwen. Je denkt dat er nooit iets zal lukken omdat je van Arabische afkomst bent”, zegt Nadir Dendoune, een journalist uit de Parijse voorstad Saint Denis.
De frustraties leidden de afgelopen jaren al vaker tot opstootjes, maar deze keer lijkt de geest echt uit de fles in de buitenwijken van Parijs - een enorme verzameling huurkazernes onder de naam HLM (Habitagement àLoyer Modéré). En niet alleen daar; ook jongeren in andere steden over heel Frankrijk beginnen zich te roeren.
Egalité, liberté, fraternité
De regering reageerde tot nog toe met de harde aanpak, duizenden agenten de straat op, honderden arrestaties. Die strategie werkt tot nu toe averechts. Premier De Villepin is daarom tegelijkertijd in gesprek met de lokale autoriteiten en met plaatselijke jeugdwerkers.
Maar om de structurele problemen echt aan te pakken, zijn structurele oplossingen nodig. Frankrijk heeft bijvoorbeeld nooit een beleid gekend dat was gericht op positieve discriminatie van allochtonen. Dat principe past nou eenmaal niet in het de égalité, liberté, fraternité-ideologie.
Langzamerhand gaan er steeds meer stemmen op om allochtonen toch meer kansen te geven. Dan komt er misschien ook een eind aan de situatie dat er geen enkele niet-blanke parlementariër van het Franse vasteland in de Assemblée Nationale zit, en dat er geen enkele allochtoon aan de top van een groot Frans bedrijf staat.
Zakenman Sabeg wijst op Groot-Brittannië, waar een Indiër nu aan het hoofd staat van Vodaphone, een van Europa's grootste ondernemingen. “Als zoiets hier gebeurt, dan weten we dat Frankrijk is veranderd.”
Radio 1 live
Laatste Radionieuws
NOS Journaal
NOS Journaal 24
Lees ook
Sarkozy in het nauw door rellen
Foto's rellen in Frankrijk
Links
Dossier Le Monde: les banlieues en crise
Speciale editie Nouvel Observateur: violences urbaines
© NOS 2005 | voorwaarden
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
