Film Ayaan Hirsi Ali is ‘slecht voor debat’
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - ,,Een provocatie die de discussie niet bevordert.'' Moslimorganisaties zijn niet blij met het filmpje Submission van cineast Theo van Gogh en politica Ayaan Hirsi Ali, dat zondagavond werd getoond in het televisieprogramma Zomergasten van de VPRO.
Met de film bekritiseren Hirsi Ali en Van Gogh teksten uit de koran die geweld tegen vrouwen goedkeuren. Op de verminkte lichamen van vrouwen werden Arabische koranteksten gekalligrafeerd, die over het lijfelijke straffen voor vrouwen gaan. De hoofdrolspeelster was gekleed in een doorzichtige sluier.
,,Voor de islamitische gemeenschap is dit een stap te ver. Vooral de meer orthodoxe moslims zullen dit niet pikken'', reageert voorzitter A. Maddoe van de Nederlandse Moslim Raad. Zelf vindt hij het beter de hele zaak te negeren. ,,Laat ze hun vrijheid van meningsuiting benutten en schenk er weinig aandacht aan. Anders is het koren op de molen van fanatieke groepen.''
Ook organisaties als het Turkse Milli Görüs en de Unie van Marokkaanse Moslim Organisaties (Ummon) reageren op soortgelijke wijze. ,,Als Hirsi Ali een godsdienstoorlog wil voeren, moet zij dat weten. Ik heb besloten daar niets van te vinden'', aldus Haci Karacaer van Milli Görüs.
Voorzitter Mohamed Sini van Islam en Burgerschap zegt te hopen dat moslims nuchter met de film zullen omgaan en het zien als vrijheid van meningsuiting. ,,Als Hirsi Ali de koran zo wenst te interpreteren, moet dat kunnen. Als geloofsgemeenschap moet je de koran zien in een bepaald tijdsgewricht. Volgens mij echter niet met dit soort middelen.''
Sini vindt niet dat de film de discussie bevordert, maar juist zal leiden tot verscherping van de tegenstellingen. ,,En dat debat wordt op dit moment al scherp genoeg gevoerd. Vrouwenonderdrukking en discriminatie moet je aan de orde durven stellen, maar niet op deze manier.''
PvdA-Kamerlid Khadija Arib, zelf van Marokkaanse afkomst, denkt dat moslimvrouwen zich door de film gekwetst zullen voeren. ,,Het is prima als onderdrukking van en geweld tegen vrouwen aan de orde worden gesteld. De vraag is of dit het juiste middel is. Ik ben bang dat vrouwen zich hierdoor gekwetst zullen voelen. Voor hen is het vernederend zo te worden neergezet. Van een politica verwacht je dat ze geloofwaardig is en mensen respecteert. Hirsi Ali is uit op confrontatie en dat is zorgelijk.''
Hirsi Ali, die het scenario schreef voor ‘Submission’, zegt dat zij de film niet heeft bedoeld als provocatie. Ze wilde het hebben over de feiten en aan de kaak stellen dat vrouwen worden geslagen en gekwetst. ,,In de film richt een vrouw zich tot haar schepper en geeft zich over aan Allah. Achter de doorzichtige sluier zit een vrouw, een mens en die moet ze verbergen. In de koran staat voorgeschreven hoe de vrouw zich behoort te gedragen. De vrouw houdt zich aan die voorschriften en wordt gekwetst.''
Boodschap
Binnen de VVD is niet juichend gereageerd op de actie van de liberale politica. Haar politieke baas Jozias van Aartsen, fractieleider van de VVD in de Tweede Kamer, houdt zich op de vlakte: ,,Ayaan Hirsi Ali is een vrouw met een boodschap. Daarom zit zij bij ons in de fractie. Als politica draagt zij die boodschap uit in Kamerdebatten, in toespraken in het land, in artikelen in de pers. Voor deze tv-uitzending heeft Ayaan gezocht naar een nieuw medium voor haar boodschap, het beeld. En ja, of deze exercitie cinematografisch nu zo geslaagd is, lijkt me secundair. Ik zal mij in elk geval niet voegen in een koor van verontwaardigde beeldenstormers.''
Van Aartsen heeft de film, net als VVD-leider Zalm, van tevoren gezien. Zalm wil niet reageren, behalve dan dat hij vindt dat de film wel erg bloot is. VVD-minister Remkes (Binnenlandse Zaken) laat weten dat er niets in de film wordt vertoond dat in strijd is met de wet.
Het Engelstalige Submission werd afgelopen maand in het geheim opgenomen. In verband met hun veiligheid werden de actrices onherkenbaar in beeld gebracht en ook hun namen geheim gehouden.
De inhoud van de film was voor de politie aanleiding om Theo van Gogh tot en met gisterochtend te beveiligen. De filmmaker is niet bedreigd en heeft niet om de bewaking gevraagd. Hirsi Ali wordt al langer beveiligd.